#herhaftayabirkitap listesinin beşinci kitabı Aldous Huxley'nin Cesur Yeni Dünya'sı ile karşınızdayım efendim. Distopya dünyasından sesleniyorum bu kez. 2015 listesini güzel hazırlamışım, başlangıç biraz sıkıntılı oldu ama eşiği aşınca gerisi çorap söküğü gibi gelmeye başladı okumaların.
15 Mart'ta Bursa'da okumaya başladığım bu bilim kurgu romanı okumayı 21 Mart'ta yine Bursa'da bitirdim. İthaki Yayınları'ndan yayınlanan kitabın sonundaki David Bradshaw tarafından yazılmış "Cesur Yeni Dünya Üzerine" isimli bölümde Aldous Huxley'in neler ifade etmek istediği detaylı olarak verilmiş aslında.
Cesur Yeni Dünya F.S. 632'de yani Amerikan araba kodamanı Henry Ford'un gelişinden 632 yıl sonra geçmektedir. Bu dünyanın erdemleri bireylere hipnopedya denen uykuda öğretim yoluyla telkin edilir ve yurttaşlar hükümetçe onaylanmış ücretsiz haplar yani somalar tarafından uyuşturulur. Londra Merkez Kuluçka ve Şartlandırma Merkezi'ndeki Dünya Devleti'nin sloganı "Cemaat, Özdeşlik, İstikrar"dır ve ayinler değerlerin daha derin biçimde aşılanması için düzenlenir. Hayatın her yönü toplumsal yarar düzeyine indirgenmiştir. Cesetler bile yakılarak fosfor kaynağı olarak kullanılmaktadır.
"Ford hazretleri" diye anılan Mustafa Mond, Londra merkezli Batı Avrupa bölgesinin denetçisidir ve en altta ayak işleri için döllenmiş Epsilon-Eksi Yarı Moronları ile onların üstünde gitgide artan yetenek kastlarının sıralandığı bir kitle bulunan hiyerarşik, fabrika benzeri seri üretilmiş insanların yer aldığı bir firmanın başını çeker. Mond'un hemen altında Alfa-Artı entellektüeller kastı vardır. Dünya Devleti'nin sınırları dışında yaşamasına izin verilen vahşiler hala evlenmekteler, sevişip çocuk doğurmaktalar ve ölmektedirler. Mustafa Mond'un adı, Imperial Chemical Industries Ltd'in ilk başkanı olan Sir Alfred Mond'dan esinlenilerek konulmuştur.
Dünya Devleti'nde siyasi ve ekonomik özgürlükler azaldıkça, cinsel özgürlük artmaktadır. Bokanovski işlemi, toplumsal istikranın en önemli araçlarından biridir. Bokanovskileştirilmiş bir yumurta tomurcuklanacak, çoğalacak ve bölünecektir. Böylelikle benzer şartlandırmalara maruz bırakılan yumurtalardan benzer bireyler elde edilmiş olacaktır. Kadınlar kısırlaştırılır çünkü çoğu durumda doğurganlığın başa bela bir durum olduğuna inanılır. Tüm şartlandırmalar sırasında insanlara kaçınılmaz toplumsal yazgılarını sevmek öğretilir. Dünya Devleti'nde herkes herkese aittir. Herkes, herkes için çalışır. Aile, tek eşlilik ve romantizme yer yoktur.
Alfa-Artı entellektüeller kastının aykırı kişiliği Bernard, bir vahşiyi Dünya Devleti'ne getirip insanlara gösterir. Vahşi burada Lenina'ya aşık olur ancak kendi dünyasının öğretilerine göre Lenina'yı hak etmesi için bir şeyler yapması gerekmektedir. Lenina'nın dünyasının öğretilerine göre de herkes herkese aittir. Bu iki öğretinin birbiriyle çakışması nedeniyle kitabın finalinde Vahşi Lenina'yı yok etmek için kırbaçlamak isterken üstlerine yağan somayla şuursuzlaşmaları sonucunda olay bir toplu seks ayinine dönüşür.
Kitapta adı geçen diğer kitaplara da değinmeden ayrılmayalım efendim:
- Yevgeni Zamyatin - Biz
- Arthur Koestler - Gün Ortasında Karanlık
- George Orwell - Bin Dokuz Yüz Seksen Dört
- H. G. Wells - Tanrılara Benzeyen İnsanlar
- H. G. Wells - Zaman Makinesi
- D. H. Lawrence - Aşık Kadınlar
Cesur Yeni Dünya